Δημοσιεύσεις

Παρατίθενται παρατηρήσεις επί ζητημάτων που παρέμειναν μετά την ψήφιση του νέου Ποινικού Κώδικα, ο οποίος, καίτοι ενέχει αρκετά θετικά στοιχεία εμπεριέχει και αστοχίες, που αποδυναμώνουν το κύρος και την πειστικότητά του. «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» 25.8.2019

Ο νέος Ποινικός Κώδικας, όπως κατ’ επανάληψιν έχω τονίσει, ενέχει αρκετά θετικά στοιχεία για τα οποία αξίζει να στηριχθεί. Εμπεριέχει όμως και αστοχίες, που αποδυναμώνουν το κύρος και την πειστικότητά του. Πολλές από αυτές επεσήμανα με προηγούμενα σημειώματα και εισηγήσεις, με αποτέλεσμα ορισμένες διατάξεις να αποσυρθούν εγκαίρως ή να αντικατασταθούν. Παρέμειναν όμως αρκετά ζητήματα που χρήζουν προσοχής, μερικά εκ των οποίων παρατίθενται στη συνέχεια:

Γενική Εισήγηση σε εκδήλωση Ινστιτούτο Ευρωπαϊκού και Διεθνούς Ποινικού Δικαίου επί του Σχεδίου Ποινικού Κώδικα (27.3.2019)

Το Σχέδιο ποινικού κώδικα που τέθηκε στη διαβούλευση κινείται προς μια σωστή κατεύθυνση: ελλογοποίηση των ποινών, κατάργηση των πταισμάτων, κυρίως δε: απεμπλοκή από το θεατρικό χαρακτήρα της ποινικής καταστολής αφού σήμερα άλλες ποινές απειλούνται και άλλες εκτίονται (στα πλημμελήματα σχεδόν καμία). Επίσης αρκετές διατάξεις, ιδίως του γενικού μέρους, επιλύουν προβλήματα ετών και είχαν προταθεί και από την αρχική νομοπαρασκευαστική επιτροπή, υπό την προεδρία του καθηγητή Ν. Ανδρουλάκη και στη συνέχεια του καθηγητή Χ. Μυλωνόπουλου.

Περαιτέρω επισημάνσεις σε ατέλειες και προβλήματα του Σχεδίου του νέου ποινικού κώδικα

«ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» 28.03.2019

Στην «Καθημερινή» της 17.3.19, αναφερόμενος στα προβλήματα του νέου Ποινικού Κώδικα, τόνισα με έμφαση ότι τη σχετική συζήτηση θα πρέπει να διακρίνει πρωτίστως νηφαλιότητα, ανεξάρτητα από την ανησυχία που δημιουργούν οι τυχόν αστοχίες ή αντιφάσεις του σχεδίου, που σε γενικές γραμμές έχει θετικό προσανατολισμό.

«ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» 18.03.2019

Πρώτη κριτική στο Σχέδιο του Ποινικού Κώδικα

Το σχέδιο ποινικού κώδικα που τέθηκε στη διαβούλευση κινείται προς μια σωστή κατεύθυνση: ελλογοποίηση των ποινών, κατάργηση των πταισμάτων, κυρίως δε απεμπλοκή από τον θεατρικό χαρακτήρα της ποινικής καταστολής (σήμερα άλλες ποινές απειλούνται και άλλες εκτίονται, στα δε πλημμελήματα σχεδόν καμία). Αρκετές διατάξεις, ιδίως του γενικού μέρους, επιλύουν προβλήματα ετών και υιοθετούν τις προταθείσες από την αρχική νομοπαρασκευαστική επιτροπή ρυθμίσεις, υπό την προεδρία του καθηγητή Ν. Ανδρουλάκη και στη συνέχεια του γράφοντος. Επίσης καταργούνται άστοχες διατάξεις όπως εκείνη του άρθρ. 5 παρ. 3 ΠΚ και αναδεικνύεται η σημασία της κοινωφελούς εργασίας ως κύρωσης.

Εξετάζεται το ζήτημα της ποινικής δικαιοδοσίας των Ελληνικών δικαστηρίων επί κατοχής υλικού παιδικής πορνογραφίας που άρχισε μεν στην Ελλάδα αλλά συνεχίστηκε στο Εδιμβούργο της Σκωτίας ( Ιδιωτική Γνωμοδότηση)

Μου τέθηκε το εξής Ερώτημα :
Υπάρχει ποινική δικαιοδοσία των ελληνικών ποινικών δικαστηρίων για κατοχή υλικού παιδικής πορνογραφίας ενσωματωμένου σε σκληρό δίσκο ηλεκτρονικού υπολογιστή τελεσθείσα στην Ελλάδα και στο Εδιμβούργο της Σκωτίας, αν η κατοχή του υλικού αυτού άρχισε μεν στην Ελλάδα αλλά συνεχίστηκε στο Εδιμβούργο; Επιτρέπεται παράδοση του ημεδαπού κατηγορουμένου για την πράξη αυτή στη Σκωτία σε εκτέλεση Ευρωπαϊκού Εντάλματος Σύλληψης; Συγχρόνως μου τέθηκε υπόψη το Β06/3928 κλητήριο θέσπισμα του Εισαγγελέως Πλημμελειοδικών Αθηνών και οι από 7.8.2006 και 16.5.2006 μηνύσεις κατά του αυτού κατηγορουμένου.

Βασική θέση της μελέτης είναι ότι η πρόκληση θανάτου από την πλημμελή εκμετάλλευση σκάφους αναψυχής μπορεί να συνιστά εκ του αποτελέσματος διακρινόμενη διατάραξη της ασφαλείας συγκοινωνιών και θανατηφόρο έκθεση (άρθρα 291, 306 και 29 ΠΚ). Τη θέση αυτή στηρίζει η απολύτως κρατούσα άποψη, κατά την οποία η έννοια της «συγκοινωνίας» περιλαμβάνει όχι μόνον τη μεταφορά από έναν τόπο σε άλλον αλλά και κάθε μετακίνηση ακόμη και όταν γίνεται με σκοπό την αναψυχή ή την άθληση και ότι στην έννοια του «μεταφορικού μέσου» υπάγεται «κάθε δυνάμενη να κινηθεί τεχνικής φύσεως μονάδα». Δεδομένου, δε, ότι ως «διατάραξη» νοούνται όχι μόνον οι λεγόμενες «εξωτερικές» αλλά και οι «εσωτερικές» ενέργειες, δηλ. οι πλημμέλειες των εκμεταλλευομένων την επιχείρηση θαλάσσιας μετακίνησης του εκάστοτε είδους επικοινωνίας, η κατά παράβαση των στοιχειωδών κανόνων ασφαλείας της ναυσιπλοΐας πρόκληση θανάτου μπορεί να πληροί τους όρους του άρθρου 29 ΠΚ. Συγχρόνως όμως ενδέχεται να στοιχειοθετείται και θανατηφόρος έκθεση, όπως όταν ο χειριστής του σκάφους ευρίσκεται σε αντικειμενική αδυναμία να παράσχει βοήθεια στον παθόντα και εν τούτοις προτιμά να εμμείνει στην κινδυνώδη δραστηριότητά του και να τον εκθέσει σε άμεσο κίνδυνο ζωής.

Η θεαματική και ταχεία εξέλιξη του ποινικού δικαίου σε διεθνές και περιφερειακό επίπεδο κατά τις τελευταίες δεκαετίες συνδέεται με σειρά επί μέρους φαινομένων με τελική συνέπεια την αλλοίωση της φυσιογνωμίας του κλασικού ποινικού δικαίου. Εν πρώτοις, ενώ το κλασικό ποινικό δίκαιο έχει διαμορφωθεί ως κλειστό σύστημα στο πλαίσιο της νομοθεσίας επί μέρους εθνικών κρατών, η θέσπιση διεθνικών ποινικών διατάξεων προκάλεσε μια κρίσιμη σχέση έντασης μεταξύ του αιτήματος για ασφάλεια αφενός και του αιτήματος για ελευθερία αφετέρου. Από την άλλη πλευρά, η ανάγκη καταστολής βαρέων διεθνών εγκλημάτων είχε ως αποτέλεσμα να αναθεωρηθούν βασικές αρχές του κράτους δικαίου, όπως αυτές νοούνται στο πλαίσιο εσωτερικών, εθνικών νομοθεσιών, και μάλιστα σε βαθμό τέτοιο, ώστε οι εγγυήσεις μιας δίκαιης δίκης και οι περιορισμοί στην απαγόρευση της αναδρομικής εφαρμογής αυστηρότερου ποινικού νόμου να θεωρείται ήδη ότι παρεμποδίζουν την αποτελεσματική καταστολή σοβαρών εγκλημάτων. Ακόμη, η διεθνής ποινική νομοθέτηση προκάλεσε ανασφάλεια και σύγχυση ως προς το περιεχόμενο θεμελιωδών ποινικών εννοιών, η σημασία των οποίων είναι προϊόν μακράς και πολύμοχθης πνευματικής επεξεργασίας στο πλαίσιο των κλειστών εθνικών συστημάτων, όπως η πρόθεση (δόλος), η συμμετοχή, η ενοχή κλπ. Οι πολυάριθμες διατάξεις του Ευρωπαϊκού Ποινικού Δικαίου, τέλος, διάσπαρτες σε Αποφάσεις Πλαίσιο, τις «κοινές δράσεις» ή ακόμη και στις Οδηγίες, δεν είναι οργανωμένες σε ένα σύστημα, ούτε θεμελιώνονται σε κάποια ενιαία ποινική θεωρία, η δε ουσιαστική νομιμοποίηση του Ευρωπαϊκού Ποινικού Δικαίου, ακόμη και μετά τη Συνθήκη της Λισσαβόνας, είναι συγκεχυμένη και χρήζει διευκρινίσεως και αποσαφηνίσεως. Επιβάλλεται επομένως, εν όψει των ανωτέρω, μία νηφάλια επισκόπηση των δεδομένων προκειμένου να αποφευχθούν ακρότητες και η διεθνής ποινική νομοθεσία να συνιστά πρόοδο και όχι οπισθοδρόμηση.

Την 21η Σεπτεμβρίου 2017 έλαβε χώρα στην αίθουσα τελετών του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών εκδήλωση στη μνήμη του αείμνηστου Καθηγητή, δημόσιου ανδρός και αγωνιστή της Δημοκρατίας Γεωργίου-Αλεξάνδρου Μαγκάκη.